Şizofreni ile mücadele eden ve şizofreniye karşı zafer kazanan cesaret verici bir kadın örneği 2007'de yayımlanan bir kitapta yer almaktadır. The Center Cannot Hold: My Journey Through Madness. Bu kitap Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde kadrolu hukuk profesörü ve ayrıca şizofreni tanısı olan Elyn Saks tarafından yazılmıştır. Saks kitabında şizofreniyle ömür boyu süren deneyimini anlatmaktadır. Kitabının yayımlanmasından önce Profesör Saks’ın yakın arkadaşlarının bile sadece birkaçı şizofreni tanısı aldığını bilmektedir. Saks bunu neden bir sır olarak saklamıştır? Şüphesiz etiketlenme bu nedenlerin bir parçasıdır.
Profesör Saks’ın yaşam hikayesini özellikle cesaret verici yapan, bu kadar ciddi bir ruhsal rahatsızlığa sahip olmasına karşın profesyonel ve kişisel olarak önemli başarılar elde etmiş olmasıdır. Sevecen ve destekleyici bir ailede yetişmiştir. Vanderbilt Üniversitesi'nden bölüm birinciliği ile mezun olarak lisans derecesini almıştır; Oxford’da felsefe çalışmak için saygın Marshall bursunu kazanmıştır. Yale Hukuk Okulundan prestij sahibi Yale Hukuk Değerlendirmesinin editörü olarak mezun olmuştur ve şu an önemli bir üniversitede kadrolu hukuk profesörüdür; tüm bunları nasıl başarmıştır?
Saks tedavilerin birleşiminin (psikanaliz ve ilaç tedavisi dahil olmak üzere) aile ve arkadaşlardan sosyal desteğin, sıkı çalışmanın ve ciddi bir hastalığa sahip olduğunu kabul etmenin, şizofreni ve şizofreninin kimi zaman öngörülemez ve korkutucu olan belirtileri ile baş etmesinde yardımcı olduğuna inanmaktadır.
Psikanaliz, şizofrenideki etkinliği için pek fazla bilimsel dayanağa sahip olmamasına karşın Profesör Saks’ın tedavi rejiminin ana parçası olmuştur ve olmaya devam etmektedir. Bu, bazı tedavilerin bir grup insan için etkili olmasa da bazı bireyler için etkili olabileceği gerçeğini örneklendirmektedir.
Profesör Saks'a yardımcı olduğu görülen şeylerden biri, Oxford Üniversitesi bursiyeri olarak psikanalizde olduğu ilk günlerden günümüze kadar, psikanalistiyle birlikteyken “psikotik olabilme” becerisidir. Enerjisinin çoğunu, belirtilerini saklamaya ve belirtilerinin hayatına müdahale etmesini engellemeye çalışırken harcamıştır. Psikanaliz, bu belirtilerinin tüm yanları ile açığa çıkmasına izin verebileceği güvenli bir alan haline gelmiştir. Özellikle, belirtileri yaşadığı dönemlerde yakın arkadaşlarının ve eşinin sarsılmaz desteğine sahip olmasının da ona büyük bir yardımı olmuştur. Gerçeği değerlendiremediği dönemlerde sevdikleri sırtlarını dönmemiş ya da başka tarafa kaçmamıştır. Bunun yerine onu desteklemişlerdir ve ihtiyaç olduğunda ek tedavi almasına yardımcı olmuşlardır.
Hâlen, bazen her gün, belirtileri yaşamaktadır. Belirtileri korkutucu olarak tarif ettiği paranoid sanrıları kapsamaktadır. Ayrıca kitabında kolay anlaşılır biçimde tarif ettiği dağınık belirtileri de deneyimlemektedir:
Bilinç git gide bütünlüğünü kaybediyor. Kişinin merkezi çöküyor. Merkez dayanamıyor. ”Ben” bulanıklaşıyor ve kişinin gerçekliği, yaşadığı sağlam merkez kötü bir radyo sinyali gibi dağılıp parçalanıyor. Dışarı baktığın, nesneleri içeri aldığın ve neler olduğunu değerlendirdiğin sağlıklı bir bakış açısı artık yok. Onlar aracılığıyla dünyayı görebildiğin, yargıda bulunabildiğin ve riskleri idrak edebildiğin lensleri temin eden çekirdek, nesneleri bir arada tutmuyor (Saks,2007,s.13).
Profesör Saks, belirtileri hâlen deneyimlemektedir ve şizofreninin hayatının bir parçası olduğu gerçeğiyle uzlaşmıştır. Şizofreni tanısı olan bir birey olmayı tercih etmezdi elbette. Ancak arkadaşları, sevdikleri ve anlamlı işleri ile dolu olan harika bir hayatı olduğunu da fark etmektedir. Elyn Saks'ın hayatı, sadece ruh sağlığı sorunları olan bireyler için değil, hepimiz için bir ilham kaynağıdır. Elyn' in hikayesi, hayatın bazılarımız için diğerlerinden daha zor olduğunu ancak yaşanabileceğini; hatta dolu dolu yaşanabileceğini hatırlatmaktadır.
Elyn Saks' ın TED konuşmasını dinlemek için:
Kaynak
Kring, Ann M., Johnson, Sheri L. (2019). Anormal Psikolojisi (s.279), 12.Basımdan Çeviri, Şahin, M. (Çev.ed), Gözden Geçirilmiş Yeni Basım, Nobel Akademik Yayıncılık, Eylül 2019
Hazırlayan: Sibel Aksüt
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder